دستگاه تصفیه آب
مواد شیمیایی
زمان مناسب و روش تعویض رزین سختی گیر آب
- مدیر سایت
- No Comments
رزین سختی گیر یکی از اجزای اصلی سیستم‌های تصفیه آب است که وظیفه حذف یون‌های کلسیم و منیزیم (عامل سختی آب) را بر عهده دارد. این ذرات پلیمری کوچک پس از مدتی استفاده، به‌دلیل تماس مداوم با املاح معدنی، آهن، کلر یا ذرات معلق، خاصیت تبادل یونی خود را از دست می‌دهند و دیگر نمی‌توانند سختی آب را کاهش دهند. نتیجه این مشکل، بروز رسوب روی شیرآلات و تجهیزات، کاهش کیفیت آب نرم، افزایش مصرف نمک و حتی افت فشار در سیستم خواهد بود.
به همین دلیل، تعویض رزین سختی گیر در زمان مناسب اهمیت زیادی دارد. چه در دستگاه‌های خانگی با کارتریج کوچک و چه در مخازن بزرگ صنعتی، تعویض یک بخش ضروری از نگهداری سیستم محسوب می‌شود. شناخت نشانه‌های پایان عمر رزین و آگاهی از مراحل تعویض آن می‌تواند از آسیب‌های جدی به تجهیزات جلوگیری کرده و کیفیت آب خروجی را تضمین کند.
نشانه‌های نیاز به تعویض رزین سختی گیر
شناخت علائم خرابی رزین کمک می‌کند تا قبل از آسیب به تجهیزات یا کاهش کیفیت آب، اقدام به جایگزینی آن کنید. مهم‌ترین نشانه‌های نیاز به تعویض رزین عبارت‌اند از:
- کاهش کیفیت آب نرم: ایجاد رسوب روی شیرآلات و تجهیزات پس از مدتی استفاده از رزین
- افزایش مصرف نمک یا مواد احیاکننده: مصرف بیش از حد و غیرعادی نمک در مخزن احیا
- افت فشار و کاهش دبی آب: افت فشار و دبی ناشی از وجود رسوب درون بستر که با بک واش منظم هم حل نشود
- تغییر رنگ یا بوی آب: تغییر رنگ و بوی آب به دلیل وجود آهن و کلر
- کاهش عمر احیا (Regeneration Cycle): کوتاه شده سیکل احیا و نیاز زودهنگام دستگاه به تعویض رزین
اگر این نشانه‌ها به‌صورت مداوم و شدید ظاهر شوند و حتی پس از بک‌واش یا احیا هم عملکرد سیستم بهبود پیدا نکند، یعنی رزین خاصیت تبادل یونی خود را از دست داده است. در چنین شرایطی تنها راه‌حل، تعویض کامل رزین سختی‌گیر است.
مراحل گام‌به‌گام تعویض رزین سختی گیر
تعویض رزین سختی گیر یکی از مهم‌ترین اقدامات نگهداری در سیستم‌های تصفیه آب است. اگر رزین خاصیت تبادل یونی خود را از دست بدهد، دیگر توانایی حذف کلسیم و منیزیم را ندارد و کیفیت آب نرم کاهش پیدا می‌کند. در ادامه مراحل نحوه تعویض رزین سختی‌گیر کاتیونی و آنیونی را به‌صورت مرحله‌به‌مرحله توضیح می‌دهیم.
۱. آماده‌سازی و قطع سیستم
شیر فلکه ورودی آب و برق سیستم را قطع کنید.
شیر سختی‌گیر را روی حالت بک‌واش قرار دهید تا فشار داخلی تخلیه شود.
در سیستم‌های اتوماتیک، ابتدا جریان برق و فرمان دستگاه را قطع کنید و سپس شیر کنترل را باز نمایید.
۲. جداسازی اجزای دستگاه
شیر کنترل یا شیر فلکه را از بالای مخزن جدا کنید.
لوله توزیع‌کننده و دیسک آب‌پخش‌کن را از داخل مخزن بیرون آورید.
سر لوله توزیع‌کننده را با نوار یا چسب محکم بپوشانید تا هنگام ریختن رزین یا شن، ذرات وارد لوله نشود.
۳. تخلیه رزین قدیمی
رزین‌های اشباع‌شده را با دست یا یک جاروبرقی صنعتی از داخل مخزن خارج کنید.
مخزن را با آب تمیز شستشو دهید و در صورت امکان، با محلول رقیق کلر یا ضدعفونی‌کننده مخصوص شستشو دهید تا آلودگی‌های باقی‌مانده حذف شوند.
۴. آماده‌سازی بستر مخزن
در بسیاری از سختی‌گیرها نیاز است قبل از ریختن رزین، یک لایه شن سیلیسی (Gravel) در کف مخزن ریخته شود تا توزیع یکنواخت آب و محافظت از لوله توزیع‌کننده انجام شود.
- با استفاده از قیف مخصوص به آرامی شن را بریزید.
۵. ریختن رزین جدید
با استفاده از قیف، رزین سختی‌گیر جدید را کم‌کم داخل مخزن بریزید.
در حین ریختن، گاهی به مخزن ضربه بزنید تا دانه‌های رزین به‌طور یکنواخت در کف بنشینند و از ایجاد کانال آب جلوگیری شود.
پس از این، چسب روی لوله توزیع‌کننده را باز کنید.
۶. نصب مجدد و مونتاژ
لوله توزیع‌کننده و دیسک آب‌پخش‌کن را در جای خود قرار دهید.
شیر کنترل یا شیر فلکه را دوباره روی مخزن نصب کنید.
تمامی اتصالات شامل لوله ورودی، خروجی، خط تخلیه و خط آب نمک را وصل کنید.
۷. راه‌اندازی و شستشوی اولیه
آب ورودی را به‌آرامی باز کنید تا مخزن پر شود.
یک سیکل بک‌واش (Backwash) و سپس سیکل احیا (Regeneration) اجرا کنید تا گرد و غبار و ذرات ریز رزین شسته شوند.
۸. تست نهایی کیفیت آب
پس از تکمیل مراحل، سختی آب خروجی را با یک کیت تست سختی آب (TDS/Hardness Test) اندازه‌گیری کنید.
اگر مقدار سختی به حد استاندارد کاهش یافته باشد، تعویض رزین سختی‌گیر با موفقیت انجام شده است.
مقدار رزین مورد نیاز برای تعویض سختی گیر
برای تعویض رزین سختی‌گیر، اولین سؤال کاربران این است که برای مخزن من چند لیتر یا چند فوت مکعب رزین لازم است؟ مقدار رزین مورد نیاز به چند عامل اصلی بستگی دارد:
ابعاد مخزن (قطر × ارتفاع)
درجه سختی آب خام ورودی
تعداد مصرف‌کننده یا میزان مصرف روزانه
نوع طراحی سیستم (وجود یا عدم وجود لایه شن سیلیسی در بستر
در جدول زیر مقدار رزین بر اساس سایز مخزن آورده شده است:
| سایز مخزن (قطر × ارتفاع) | مقدار رزین (فوت مکعب) | معادل تقریبی (لیتر) |
|---|---|---|
| 8″ × 35″ | 0.64 cu.ft | ≈ 18 لیتر |
| 8″ × 44″ | 0.75 cu.ft | ≈ 21 لیتر |
| 9″ × 35″ | 0.75 cu.ft | ≈ 21 لیتر |
| 9″ × 48″ | 1.00 cu.ft | ≈ 28 لیتر |
| 10″ × 35″ | 1.00 cu.ft | ≈ 28 لیتر |
| 10″ × 40″ | 1.00 cu.ft | ≈ 28 لیتر |
| 10″ × 44″ | 1.25 cu.ft | ≈ 35 لیتر |
| 10″ × 52″ | 1.50 cu.ft | ≈ 42 لیتر |
| 13″ × 54″ | 2.00 cu.ft | ≈ 56 لیتر |
نکته: ۱ فوت مکعب ≈ ۲۸.۳ لیتر. مخزن را تا لبه پر نکنید؛ حدود ۳۰٪ فضای خالی (Freeboard) برای گردش صحیح آب لازم است.
زمان تعویض رزین سختی گیر
رزین سختی‌گیر مانند هر جزء مصرفی در سیستم تصفیه آب، عمر محدودی دارد. به‌طور معمول، رزین سختی‌گیر بین ۷ تا ۱۵ سال دوام می‌آورد؛ اما میانگین زمان تعویض در بیشتر سیستم‌ها حدود ۱۰ سال است. این عدد می‌تواند بسته به شرایط کاری کوتاه‌تر یا بلندتر شود.
عواملی که عمر رزین را کوتاه می‌کنند
سختی بالای آب ورودی: هرچه میزان کلسیم و منیزیم بیشتر باشد، سیکل‌های احیا کوتاه‌تر و عمر رزین کمتر می‌شود.
آهن زیاد در آب: اگر سطح آهن بالاتر از ۲–۵ mg/L باشد، روی دانه‌های رزین رسوب کرده و باعث خرابی سریع آن می‌شود.
تماس با کلر یا اکسیدان‌ها: رزین‌ها در برابر کلر حساس‌اند و به مرور تخریب می‌شوند.
دمای بالا: مخصوصاً در رزین‌های آنیونی، دمای بالای آب عمر مفید را کاهش می‌دهد.
مصرف زیاد آب و احیای مکرر: تعداد بیشتر مصرف‌کننده یا بار کاری سنگین، رزین را زودتر مستهلک می‌کند.
انتخاب رزین مناسب برای تعویض سختی گیر
بعد از مشخص کردن زمان تعویض و مقدار رزین موردنیاز، مهم‌ترین مرحله انتخاب یک رزین باکیفیت و متناسب با شرایط آب است. در زیر معیارهای انتخاب رزین مناسب برای جایگزینی را معرفی میکنیم:
کیفیت و برند رزین: همیشه از برندهای معتبر و شناخته‌شده استفاده کنید. رزین‌های بی‌کیفیت خیلی زود اشباع می‌شوند و هزینه نگهداری را افزایش می‌دهند. برند پرولایت و برند کنفتک دو نمونه از برندهای معتبر در تولید رزین هستند
درصد کراسلینک (Crosslink %): رزین‌های ۸٪ برای بیشتر سیستم‌ها کافی هستند، اما اگر آب ورودی کلر یا دمای بالاتری دارد، بهتر است رزین ۱۰٪ انتخاب شود چون مقاومت بیشتری دارد.
شرایط آب منطقه: در صورت بالا بودن میزان آهن یا کلر در آب خام، بهتر است قبل از خرید با کارشناسان مشورت کنید تا رزین مقاوم‌تر یا فیلتر پیش‌تصفیه مناسب انتخاب شود.
- آنچه در این مقاله میخوانیم
جدیدترین محصولات
- ارسال دیدگاه
