پمپ روغن داغ
پمپ روغن داغ چیست؟
پمپ سیرکوله روغن یا پمپ روغن داغ، یکی از انواع پمپ‌های سانتریفیوژی است که برای انتقال سیالات با دمای بالا تا حدود ۳۵۰ درجه سانتی‌گراد طراحی شده است. این پمپ‌ها معمولاً به‌صورت افقی نصب می‌شوند و نقش حیاتی در گردش روغن داغ در سیستم‌های بسته گرمایشی دارند.
با توجه به نیاز صنایع مختلف به گرمایش غیرمستقیم و کنترل‌شده، پمپ روغن داغ به‌طور گسترده در صنایعی نظیر نفت و گاز، پتروشیمی، نساجی، خودروسازی، فولاد، رنگ و رزین، و تولید پلاستیک مورد استفاده قرار می‌گیرد. ساختار این پمپ‌ها از جنس‌های مقاوم به حرارت و فشار ساخته شده و اجزای داخلی آن‌ها از جمله سیل مکانیکی، یاتاقان‌ها و پروانه‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که در شرایط دمایی سخت، عملکردی ایمن، پایدار و بدون نشتی ارائه دهند.
انواع پمپ روغن داغ
پمپ سانتریفیوژ
رایج‌ترین نوع پمپ روغن داغ است که با استفاده از نیروی گریز از مرکز عمل میکند. این پمپ‌ها معمولاً برای گردش سریع و مداوم سیالات در سیستم‌های بسته استفاده می‌شوند.
پمپ مغناطیسی
در این مدل، حرکت پروانه بدون استفاده از شفت و از طریق میدان مغناطیسی انجام میشود. این نوع پمپ به‌دلیل عدم نشتی، ایمنی بالایی دارد و در محیط‌های حساس و دارای ریسک بالا بسیار کاربردی است.
پمپ دنده‌ای
برای انتقال سیالات با ویسکوزیته بالا از این مدل استفاده میشود. در این پمپ‌ها، چرخش دنده‌ها موجب حرکت مایع شده و برای ایجاد فشارهای بالا با دبی کم مناسب هستند.
پمپ روغن داغ کند (Low-Speed Pump)
این پمپ‌ها برای انتقال سیالات غلیظ طراحی شده‌اند و توانایی ایجاد جریان‌های یکنواخت و پایدار را دارند. بیشتر در فرآیندهایی استفاده می‌شوند که نیاز به کنترل دقیق جریان وجود دارد.
مشخصات فنی پمپ روغن داغ
در این بخش، مشخصات فنی رایج‌ترین نوع پمپ روغن داغ یعنی مدل سانتریفیوژ بررسی میشود. توجه داشته باشید که برخی مشخصات در پمپ‌های دنده‌ای یا مغناطیسی ممکن است متفاوت باشد. پمپ روغن داغ معمولاً دارای ساختار افقی و یک محفظه حلزونی‌شکل است. پروانه این پمپ به‌صورت بالانس‌شده و یک‌سر آویز نصب میشود تا عملکردی پایدار و بدون لرزش فراهم کند. جهت مکش در پمپ سیرکوله روغن به‌صورت افقی و جهت دهش آن عمودی طراحی شده است.
در ساختار این پمپ، معمولاً دو عدد بلبرینگ شیار عمیق به‌کار می‌رود. همچنین، محفظه یاتاقان بدون پایه و در مقابل آن، بدنه حلزونی دارای پایه طراحی میشود تا استقرار پمپ روی شاسی بهتر انجام گیرد.
| ویژگی | مقدار / توضیح |
|---|---|
| حداکثر دمای کاری سیال | تا ۳۵۰ درجه سانتی‌گراد |
| قطر خروجی | از ۳۲ تا ۱۰۰ میلی‌متر |
| ظرفیت آبدهی | تا ۳۵۰ مترمکعب بر ساعت |
| ارتفاع پمپاژ (هد) | تا ۹۵ متر |
| فشار تست بدنه | تا ۱۵ بار |
| نوع آب‌بندی | آب بند محفظه یاتاقان: سیل مکانیکی / آب بندی درپوش محفظه: نوار گرافیتی نسوز |
| نوع موتور | سه فاز، تک فاز |
| دور موتور | ۱۴۵۰ یا ۲۹۰۰ دور بر دقیقه |
| دمای محیط کاری مجاز | حداکثر تا ۴۰ درجه سانتی‌گراد |
| یاتاقان‌ها | بلبرینگ شیار عمیق، روغن‌کاری یا گریس‌کاری شده |
| استاندارد فلنچ‌ها | EN 1092-2 / PN 16 |
| جنس بدنه و قطعات | چدن آلیاژی یا فولاد ضدزنگ (بسته به کاربرد) |
مزایای پمپ روغن داغ
پمپ روغن داغ به‌دلیل ویژگی‌های فنی خاص، در بسیاری از صنایع به‌عنوان گزینه‌ای ایمن، بادوام و مقرون‌به‌صرفه برای انتقال سیالات داغ مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی از مهم‌ترین مزایای این پمپ عبارتند از:
- به دلیل استفاده از متریال مقاوم به حرارت مثل چدن، قطعات داخلی استحکام بالایی دارند
- سیل‌های مکانیکی قوی نسبت به حرارت و طراحی دقیق، مانع از نشتی میشود و به همین دلیل ایمنی کار بالا است.
- یاتاقان‌های شیار عمیق و مقاوم، همراه با روان‌کاری گریس نسوز، موجب افزایش طول عمر و کاهش هزینه نگهداری میشود.
- طراحی این پمپ‌ها به گونه ای است که دسترسی آسان و راحت به قطعات را برای تعویض یا تعمیر فراهم میکند.
- قابلیت کوپل شدن با انواع موتورهای الکتریکی سه فاز و تک فاز را دارند.
کاربرد پمپ روغن داغ
- صنایع پلاستیک و تزریق پلیمر
گردش روغن داغ در قالب‌ها برای کنترل دمای دقیق در فرآیند تزریق و شکل‌دهی پلاستیک - صنایع غذایی و پخت‌وپز صنعتی
انتقال حرارت در دیگ‌های روغن، خشک‌کن‌ها، سرخ‌کن‌های صنعتی - صنایع نساجی
کنترل دمای دستگاه‌های رنگرزی، خشک‌کن پارچه و ماشین لباس‌شویی و اتوها - صنایع چوب و MDF
گرمایش صفحه‌های پرس و تجهیزات تولید تخته‌های فشرده و تخته های سه لایی - صنایع نفت، گاز و پتروشیمی
گرم کردن خطوط لوله، تانکرهای نگهداری و مبدل های حرارتی - صنایع شیمیایی و دارویی:
برای گرمایش دقیق راکتورها، میکسرها، خطوط پلیمریزاسیون به‌منظور کنترل دقیق دما در فرآیندهای حساس. - صنایع لاستیک و تایر
گرمایش قالب‌ها و سیستم‌های شکل‌دهی با روغن داغ
عوامل مهم در انتخاب پمپ روغن داغ
نوع سیال
در ابتدا باید نوع سیال و دمای آن مشخص شود تا برحسب آن پمپ انتخاب شود. معمولا دمای روغن بین 260 تا 370 ددرجه سانتی گراد میباشد. همچنین سیال باید از نظر خورندگی و ویسکوزیته نیز بررسی شود. اگر سیال داری خاصیت خورندگی باشد باید در انتخاب جنس بدنه و قطعات دقت نمود (مثلاً استنلس استیل به‌جای چدن).
دبی و هد موردنیاز (Flow Rate)
باید متناسب با نیاز خط تولید، نرخ گردش روغن مشخص شود (برحسب مترمکعب در ساعت یا لیتر در دقیقه). برای محسابه هد کل پمپ هم باید طول مسیر، افت فشار در لوله‌ها و تجهیزات را محاسبه کنید.
نوع آب‌بندی (سیل مکانیکی یا بدون آب‌بندی)
در دماهای بالا، استفاده از سیل‌های مخصوص حرارتی یا حتی پمپ‌های بدون آب‌بندی (مغناطیسی) الزامی است.
دمای محیط و شرایط نصب
در محیط‌های گرم، بدون تهویه یا دارای گردوغبار، انتخاب یاتاقان‌ها، روان‌کاری و حتی الکتروموتور اهمیت بیشتری دارد.
نکات نصب و نگهداری پمپ روغن داغ
| بخش | نکته مهم | توضیحات |
|---|---|---|
| نصب اولیه | نصب روی سطح صاف و مستحکم | از لرزش و انتقال تنش به لوله‌ها جلوگیری میکند. |
| محیط نصب | تهویه مناسب و دور از گردوغبار | دمای بالا و آلودگی می‌تواند عمر موتور و یاتاقان را کاهش دهد. |
| هواگیری اولیه | قبل از راه‌اندازی، محفظه پمپ را با روغن پر کرده و محور را با دست بچرخانید | از آسیب به آب‌بند مکانیکی جلوگیری میشود. |
| پیش‌گرمایش تدریجی | دمای روغن باید آهسته از 100 تا دمای کاری افزایش یابد | برای جلوگیری از شوک حرارتی و تبخیر ناگهانی رطوبت. |
| روغن‌کاری منظم | روان‌کاری یاتاقان‌ها با روغن یا گریس نسوز طبق دستورالعمل | افزایش عمر یاتاقان و جلوگیری از سایش زودرس. |
| بازرسی نشتی‌ها | بررسی هفتگی نشتی از ناحیه آب‌بند یا اتصالات | نشتی روغن داغ می‌تواند خطرناک و پرهزینه باشد. |
| چرخش دوره‌ای شفت | در زمان توقف‌های طولانی، شفت را چند دور با دست بچرخانید | مانع از جام کردن پمپ و رسوب سیال در یاتاقان میشود. |
| تمیزکاری صافی و فیلترها | فیلتر مکش و صافی‌ها به صورت ماهانه بازبینی شوند | گرفتگی صافی باعث افت فشار و آسیب به پمپ میشود. |
| بازرسی کوپلینگ | پس از رسیدن پمپ به دمای کاری، هم‌راستایی کوپلینگ را مجدد بررسی کنید | انبساط حرارتی ممکن است هم‌محوری را برهم بزند. |
| نظافت بیرونی موتور | پاکسازی سطح موتور از گردوغبار یا چربی | بهبود عملکرد خنک‌کاری و کاهش دمای موتور. |
| کنترل ارتعاش و صدا | هرگونه صدای غیرعادی یا لرزش را جدی بگیرید | ممکن است ناشی از ناترازی، خوردگی پروانه یا شفت باشد. |
| زمان‌بندی سرویس دوره‌ای | برنامه‌ریزی تعمیر و تعویض قطعات (سیل، یاتاقان، پروانه) | بر اساس نوع پمپ، شرایط کاری و ساعت کارکرد تنظیم شود. |
| پروانه پمپ | از نوع بسته استفاده شود | پروانه‌های باز یا نیمه‌باز در دماهای بالا باعث آسیب می‌شوند. |
برندهای پمپ روغن داغ
در زیر لیستی از برترین برندهای ایرانی و خارجی پمپ روغن داغ آورده شده است:
برندهای ایرانی پمپ روغن داغ:
پمپ روغن داغ پمپیران
پمپ روغن داغ آبروان
پمپ روغن داغ ایران تولید
پمپ روغن داغ ایران البرز
برندهای خارجی پمپ روغن داغ:
پمپ روغن داغ نورم NORM
پمپ روغن داغ KSB – کا.اس.ب آلمان
پمپ رروغن داغ SEMPA – سمپا
پمپ روغن داغ MASDAF – مسداف
پمپ روغن داغ STANDART – استاندارت
