کربن اکتیو
کربن اکتیو چیست؟
کربن فعال یا کربن اکتیو ماده ای با ساختار متخلل و قدرت جذب بالا است که از منابع طبیعی مانند پوست نارگیل، چوب و زغال سنگ تهیه میشود. پس از انجام فرآیند فعال سازی فیزیکی و شیمیایی بر روی کربن، کربن فعال به دست می‌آید که در تصفیه هوا، تصفیه آب و فاضلاب برای از بین بردن بو، رنگ، کلر و آلاینده ها کاربرد دارد. به همین دلیل، استفاده از آن در سیستم‌های تصفیه آب خانگی، صنعتی، فاضلاب، ماسک‌های تنفسی، صنایع غذایی و دارویی رایج است.
انواع کربن اکتیو (کربن فعال)
کربن اکتیو را میتوان براساس ساختار، کاربرد و گرید خوراکی یا صنعتی بودن آنها دسته بندی کرد. در زیر انواع رایج کربن اکتیو براساس نوع ساختار فیزیکی آنها را بررسی میکنیم.
کربن اکتیو پودری (PAC – Powdered Activated Carbon) و قیمت کربن فعال پودری
کربن فعال پودری ریزترین ذرات را میان انواع کربن فعال دارد و بصورت پودر شده با قطر کمتر از 0.18 میلی‌متر موجود هستند. این مدل کربن با قابلیت سطح جذب بالا و توزیع یکنواخت در مایعات در صنایع مختلفی از جمله صنایع غذایی، صنایع دارویی (تولید ماسک زغال و خمیر دندان) و تصفیه آب کاربرد دارد.
لیست انواع کربن پودری موجود در سایت برای دریافت قیمت کربن اکتیو پودری با ما تماس بگیرید.
| نام محصول | مش‌بندی (مش) | نوع کاربرد |
|---|---|---|
| PAC نوریت CN1 | 200 | صنعتی |
| PAC ادلر WNE18 | 200 | صنعتی |
| PAC WNE16 | 200 | صنعتی |
| ColorSorb HP120 A | 200 | تصفیه رنگ و بو |
| ColorSorb HP150 | 200 | صنایع شیمیایی |
| زغال فعال خوراکی پارس | 200 (ید 700) | خوراکی |
| کربن خوراکی پارس (ید 750) | 200 | خوراکی |
| پودر کربن خوراکی پارس (ید 800) | 200 | بهداشتی/خوراکی |
| پودر کربن پارس (ید 850) | 200 | خوراکی |
| پودر کربن ژولین | 200 | خوراکی/آرایشی |
| AquaSorb HS | 200 | تصفیه آب صنعتی |
| AquaSorb BP2 | 200 | تصفیه پساب |
| نوریت CG1 | 200 | صنعتی |
| Norit CG4 | 200 | تصفیه مایعات |
| ColorSorb G7 | 200 | رنگ‌زدایی |
| ColorSorb G5 | 200 | حذف بو و طعم |
| ColorSorb G9 | 200 | فیلتر تخصصی |
کربن اکتیو گرانولی (GAC – Granular Activated Carbon) و قیمت کربن فعال گرانولی
کربن اکتیو گرانولی از رایج ترین انواع کربن فعال است که با مش‌بندی مختلف موجود می‌باشد. اندازه ذرات کربن دانه‌ای یا گرانولی بزرگتر از نوع پودری و چیزی در حدود 0.2 تا 5 میلی‌متر می‌باشد. این مدل در مقایسه با کربن فعال پودری مقاومت بیشتری دارد و قابل احیا و استفاده مجدد است. همچنین در فیلترهای بستر ثابت قرار می‌گیرد. کربن فعال گرانولی در فیلتر کربنی برای پیش تصفیه سیستم های اسمز معکوس ، صنایع غذایی و کشاورزی استفاده میشود.
لیست کربن اکتیو گرانولی موجود. برای خرید و دریافت قیمت کربن اکتیو گرانولی تماس بگیرید.
| نام محصول | مش‌بندی | نوع کاربرد |
|---|---|---|
| نوریت 1240W | 8×30 | تصفیه آب صنعتی |
| نوریت GCN سری 830 | 8×30 | تصفیه عمومی آب و بو |
| نوریت PK 1-3 | 8×30 | کاربرد چندمنظوره |
| FCS830 | 8×30 | صنایع نوشیدنی و غذایی |
| AquaSorb CX | 8×30 | تصفیه کلر و مواد آلی |
| EcoSorb CS | 8×30 | تصفیه خانگی و صنعتی |
| GoldSorb 4500 جاکوبی | 8×30 | بازیابی فلزات گرانبها |
| GoldSorb 5500 جاکوبی | 8×30 | بازیابی طلا |
| AquaSorb CT | 8×30 | پیش‌تصفیه فیلتر ممبران |
| FCS ادلر | 8×30 | عمومی |
| CZG ادلر | 8×30 | تصفیه فاضلاب |
| CWH PLUS ادلر | 8×30 | تصفیه هوای صنعتی |
| CWH ادلر | 8×30 | پالایشگاه‌ها و صنایع نفت |
| 830 MW15 ادلر | 8×30 | تصفیه VOCها |
| MWH8 ادلر | 8×30 | سیستم‌های تهویه |
کربن اکتیو میلهای یا اکسترود شده (EAC – Extruded Activated Carbon) و قیمت کربن فعال میلهای
کربن اکتیو میلهای یا اکسترود شده یا کبریتی نوعی از زغال فعال است که به شکل استوانه هایی باریک و با قطر 5 میلی‌متر است. ساختار استوانه ای شکل باعث استحکام مکانیکی بالا و افت فشار کم میشود. همچنین گرد و غبار کمتری تولید میکند. این مدل از کربن فعال بیشتر در فاز گازی و برای تصفیه هوا استفاده میشود. از دیگر کاربردهای آن میتوان تصفیه گازهای صنعتی و vocها، حذف آلاینده خودرو، جذب بوی و طعم نامطبوع اشاره کرد.
تماس باکارشناسان فروش برای دریافت قیمت کربن اکتیو میله ای
| نام محصول | قطر (میلی‌متر) | نوع کاربرد |
|---|---|---|
| EcoSorb GXC | 1.5–5 | تصفیه VOCها و گازهای صنعتی |
| EcoSorb GXK | 1.5–5 | جذب بخارات آلی در فاز گاز |
| EcoSorb BX-PLUS | 1.5–5 | تصفیه هوا و بوگیری صنعتی |
| نوریت (4 میلی‌متر) | 4 | جذب گازهای سمی و پالایشگاهی |
| نوریت (2 میلی‌متر) | 2 | فیلتر هوا و کاربردهای تنفسی |
| EcoSorb BXB | 1.5–5 | جذب ترکیبات شیمیایی خاص |
| EcoSorb BXA | 1.5–5 | تصفیه صنعتی گازها |
| EcoSorb BXC | 1.5–5 | بوگیری محیطی |
| EcoSorb GXB | 1.5–5 | فیلترهای هوا با جریان بالا |
| AddSorb VA4 (جاکوبی) | 1.5–5 | جذب H₂S و گازهای سولفوری |
| AddSorb VA10 | 1.5–5 | تصفیه ترکیبات اسیدی |
| AddSorb VA12 | 1.5–5 | کاربردهای صنعتی خاص |
| AddSorb VB1 | 1.5–5 | جذب ترکیبات بخار فرار |
| AddSorb VQ1 | 1.5–5 | کاربردهای محیطی و تصفیه هوا |
| AddSorb VB3 | 1.5–5 | حذف آلایندههای شیمیایی |
انواع کربن اکتیو براساس کاربرد
کربن اکتیو یا زغال فعال، بسته به کیفیت، روش تولید، خلوص و استانداردهای بهداشتی، در دو گرید کلی «خوراکی» و «صنعتی» عرضه میشود. درک تفاوت بین این دو نوع، برای انتخاب مناسب‌ترین گزینه با توجه به نوع کاربرد (بهداشتی یا صنعتی) بسیار مهم است.
کربن اکتیو خوراکی (Food Grade)
کربن فعال خوراکی تحت نظارت سخت‌گیرانه سازمان‌هایی مثل FDA و NSF تولید میشود. این نوع کربن برای مصارفی طراحی شده که به‌طور مستقیم با بدن انسان، مواد غذایی، یا داروها در ارتباط است به همین دلیل خلوص بسیار بالایی دارد و بصورت پودر یا گرانول ریز موجود است.
کاربردها:
-
تصفیه شکر و نوشیدنی‌ها
-
تولید ماسک و کرم‌های بهداشتی
-
خمیر دندان زغالی
-
داروهای گوارشی حاوی زغال فعال
کربن اکتیو صنعتی (Industrial Grade)
کربن فعال صنعتی بیشتر در تصفیه آب، فاضلاب و هوا، صنایع شیمایی و پتروشمی استفاده میشود. این نوع از زغال فعال به‌دلیل نداشتن نیاز به استانداردهای بهداشتی، قیمت پایین‌تری دارد و در حجم بالا برای صنایع به‌صرفه‌تر است.
کاربردها:
-
تصفیه آب صنعتی، استخر، آکواریوم
-
جذب بخارات شیمیایی و VOCها
-
استفاده در معادن، پتروشیمی، رنگ‌سازی و صنایع سنگین
جدول مقایسه کربن اکتیو با گرید خوراکی و صنعتی
| ویژگی | کربن اکتیو خوراکی | کربن اکتیو صنعتی |
|---|---|---|
| کاربرد | صنایع غذایی، دارویی، بهداشتی | تصفیه فاضلاب، هوا، گازها |
| درجه خلوص | بسیار بالا | متوسط تا بالا |
| میزان خاکستر | کمتر از ۵٪ | تا ۱۵٪ |
| شکل عرضه | پودری، گرانولی ریز | پودری، گرانولی، میلهای |
| قابلیت احیا | معمولاً ندارد | در برخی مدل‌ها دارد |
| قیمت | بالاتر | مقرون‌به‌صرفه‌تر |
کاربردهای کربن فعال
1.کاربرد کربن فعال در تصفیه آب
کربن فعال یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای حذف کلر، رنگ، بو، مواد آلی و فلزات سنگین از آب آشامیدنی، آب صنعتی و آب استخر است. این ماده در فیلترهای پیش‌تصفیه سیستم‌های اسمز معکوس (RO) برای محافظت از ممبران نیز کاربرد دارد. سری aquasorb برند جاکوبی در صنعت تصفیه آب بسیار استفاده میشود.
2. تصفیه فاضلاب
در بسیاری از صنایع برای حذف ترکیبات آلی، رنگ‌ها و فلزات سنگین از فاضلاب، از کربن فعال استفاده میشود. همچنین فرایند BAC (کربن فعال بیولوژیکی) با ترکیب جذب و تجزیه بیولوژیکی، در سیستم‌های پیشرفته تصفیه فاضلاب کاربرد دارد.
3. تصفیه هوا و گاز
کربن اکتیو در سیستم‌های تصفیه هوا برای جذب VOCها، بوی نامطبوع، دود، دیوکسین‌ها و گازهای سمی استفاده میشود. این ماده در ماسک‌های تنفسی N95، هودهای آشپزخانه، فیلترهای صنعتی و حتی در خودروها برای حذف بوی داخل کابین کاربرد دارد.
4. صنایع غذایی و نوشیدنی
در صنایع غذایی، از کربن فعال برای حذف رنگ، بو و طعم نامناسب از شکر، آب‌میوه‌ها، روغن‌ها و عصاره‌ها استفاده میشود. این ماده همچنین در تصفیه نوشابه‌ها و کنترل طعم قندهایی مانند لاکتوز و فروکتوز مؤثر است.
5. صنعت داروسازی و پزشکی
کربن فعال به‌عنوان یک پادزهر برای مسمومیت‌های دارویی یا شیمیایی کاربرد دارد. همچنین در تولید خمیر دندان زغالی، ماسک‌های صورت، شامپو ضدشوره، و مواد آرایشی لایه‌بردار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
6. صنایع کشاورزی و دامپروری
در کشاورزی، از کربن فعال برای تصفیه آب، کاهش بو، حذف آفت‌کش‌ها و اصلاح کیفیت خاک استفاده میشود. در دامپروری هم به‌عنوان افزودنی خوراک دام یا ضدعفونی‌کننده کاربرد دارد.
7. بازیابی طلا
کربن اکتیو مخصوص طلا (مثل سری Goldsorb جاکوبی) در استخراج طلا از سنگ معدن بسیار مؤثر است. این ماده با جذب محلول‌های سیانیدی حاوی طلا، به بازیابی فلزات گرانبها کمک میکند.
8. کاربرد کربن اکیتو آکواریوم
برای حذف بو، رنگ، داروهای باقی‌مانده و سایر آلودگی‌های آب در آکواریوم‌ها، از کربن فعال در فیلترها استفاده میشود که کیفیت آب و سلامت موجودات آبی را بهبود می‌دهد.
9. صنعت پتروشیمی و گاز
کربن فعال در جذب بخارات خطرناک، ذخیره‌سازی گاز، فیلترهای هوای فشرده و جداسازی ترکیبات آلی فرار (VOCها) در صنایع پتروشیمی و پالایشگاهی نقش کلیدی دارد.
10. استفاده در آزمایشگاه‌ها
کربن فعال در آزمایشگاه‌های شیمی، داروسازی و محیط‌زیست، برای حذف ترکیبات مزاحم در نمونه‌ها، رنگ‌زدایی، کروماتوگرافی، و تصفیه گازهای سمی در هودهای آزمایشگاهی کاربرد گسترده دارد.
بهترین برندهای کربن اکتیو در بازار ایران
انتخاب برند مناسب زغال اکتیو، یکی از مهم‌ترین فاکتورها در موفقیت عملیات تصفیه است. کیفیت مواد اولیه، نوع پایه کربن (نارگیلی یا زغالی)، استحکام مکانیکی، میزان جذب ید و گواهی‌های بهداشتی از جمله مواردی هستند که مستقیماً به برند وابسته‌اند.
در ادامه با شناخته‌شده‌ترین و معتبرترین برندهای کربن فعال در ایران آشنا می‌شوید:
کربن اکتیو جاکوبی (Jacobi)
جاکوبی یکی از باسابقه‌ترین و قدرتمندترین برندهای جهانی در زمینه تولید کربن فعال است. محصولات این برند با پایه نارگیل طبیعی (Coconut Based) ساخته می‌شوند و در سری‌های مختلفی عرضه می‌شوند، از جمله:
AquaSorb: ویژه تصفیه آب‌های آشامیدنی، صنعتی، پساب و استخر
ColorSorb: برای حذف رنگ در صنایع غذایی و شیمیایی
GoldSorb: مخصوص بازیابی طلا و فلزات گرانبها
AddSorb: طراحی‌شده برای جذب گازها، بخارات شیمیایی، جیوه و VOCها
نسخه سوئدی Jacobi دارای مش‌بندی استاندارد، جذب بالاتر و استحکام مکانیکی فوق‌العاده‌ای است.
نسخه چینی (Jacoba) نیز در بازار موجود است اما کیفیت پایین‌تری دارد و بیشتر مناسب کاربردهای عمومی است.
کربن اکتیو نوریت (Norit)
برند نوریت زیرمجموعه Cabot Corporation آمریکاست و به‌خاطر دقت ساخت بالا، گریدهای تخصصی و تمرکز بر محصولات صنعتی شناخته میشود.
- سری 1240W، GCN و PK برای فاز مایع و گاز
- سری CG1 و CG4 برای تصفیه مایعات پیچیده
- انواع میلهای با قطرهای 2 و 4 میلی‌متر برای پالایش هوا، گاز و حلال
نوریت معمولاً در فرم میلهای و برای کاربردهای خاص وارد میشود و موجودی آن در بازار ایران محدود است. در فروشگاه ما فرم میله ای در سایزهای 2، 4 و 8 میل موجود است.
بایون (Bayon)
کربن فعال بایون از پایه 100٪ نارگیلی تولید شده و در دسته محصولات چینی با کیفیت بالا قرار می‌گیرد. این برند اغلب برای مصارف خوراکی، دارویی و فیلترهای خانگی توصیه میشود.
دارای گواهی‌های بهداشتی
سطح جذب بالا
قیمت مقرون‌به‌صرفه نسبت به برندهای اروپایی
ژولین (Julin)
اگر به‌دنبال یک برند چینی اقتصادی با گرید خوراکی معتبر هستید، ژولین یکی از گزینه‌های پرفروش در بازار ایران است.
مشخصات فنی کربن فعال برند ژولین
| تست استاندارد | نتیجه آزمایش | واحد | مشخصات |
|---|---|---|---|
| GB/T12496.10-1999 | 265.5 | mg/g | متیلن بلو |
| GB/T12496.8-2015 | 1011 | mg/g | ارزش ید (IODINE) |
| GB/T12496.4-1999 | 8.8 | % | رطوبت |
| GB/T12496.3-1999 | 3.7 | % | خاکستر |
| GB/T12496.7-1999 | 5.3 | pH | اسیدیته |
| GB/T12496.9-2015 | 130.6 | m²/g | جذب کارامل |
| GB 500 | 0.001 | mg/kg | فلزات سنگین |
| – | 200 | mesh | اندازه ذرات |
هند (Luna)
برند لونا تولیدکننده کربن‌های فعال صنعتی با پایه نارگیل است که در ایران بیشتر برای تصفیه هوا، فاضلاب و صنایع شیمیایی استفاده میشود. کیفیت آن در سطح متوسط رو به بالاست و گزینه خوبی برای پروژه‌های صنعتی مقرون‌به‌صرفه است.
پارس
کربن اکتیو ایرانی برند پارس در سال‌های اخیر توانسته سهم خوبی از بازار را به‌دست آورد، مخصوصاً در بخش تصفیه آب صنعتی و فاضلاب.
قیمت بسیار مناسب
مناسب برای پروژه‌های با بودجه محدود
دارای گریدهای صنعتی و خوراکی با یدهای مختلف (700، 750، 800، 850)
راهنمای خرید کربن اکتیو
انتخاب زغال اکتیو مناسب، نقش کلیدی در عملکرد مطلوب سیستم تصفیه دارد. اگر قصد خرید کربن فعال برای تصفیه آب، هوا، گاز، روغن یا کاربردهای بهداشتی و خوراکی را دارید، بهتر است قبل از هر چیز چند نکته مهم را در نظر بگیرید:
- نیاز سنجی: ابتدا باید هدف مصرف کربن فعال(تصفیه آب شرب و صنعتی، صنایع غذایی و دارویی و حذف بو، طعم و کلر) را مشخص کرد.
- گرید خوراکی یا صنعتی: برای خرید کربن فعال خوراکی برندهایی مثل ژولین و لونا و جاکوبی مناسب هستند که خلوص بالایی دارند و در صنایع غذایی و دارویی کاربرد دارند. برای مصارف صنعتی برندهای جاکوبی، نوریت و بایون مناسب هستند.
- خرید از منبع معتبر: برای خرید مطمئن مواردی مانند برند معتبر و اصالت کالا را در نظر داشته باشید. همچنین ارائه مشاوره قبل از خرید مورد مهمی است که در نیاز سنجی و انتخاب مناسب به شما کمک میکند.
مشخصات فنی کربن فعال
| ویژگی | کربن فعال پودری (PAC) | کربن فعال گرانولی (GAC) | کربن فعال میلهای (EAC) |
|---|---|---|---|
| سایز ذرات | 0.1 تا 0.3 میلی‌متر (5 تا 50 میکرون) | 0.3 تا 5 میلی‌متر | 2 تا 5 میلی‌متر (قطر) طول 3 تا 10 میلی‌متر |
| سطح ویژه (m²/g) | 800 تا 1500 | 700 تا 1100 | 500 تا 800 |
| چگالی Bulk (g/cm³) | 0.4 تا 0.6 | 0.45 تا 0.75 | 0.65 تا 0.85 |
| چگالی واقعی (g/cm³) | 1.1 تا 1.3 | 1.2 تا 1.4 | 1.3 تا 1.5 |
| نفوذپذیری | بالا | متوسط | پایین |
| حجم منافذ (cm³/g) | 0.5 تا 1.0 | 0.3 تا 0.6 | 0.4 تا 0.7 |
| میزان رطوبت | کمتر از 5% | کمتر از 5% | کمتر از 5% |
| قدرت جذب (درصد) | حدود 95% | حدود 90% | حدود 85% |
| pH | 7 تا 10 | 6.5 تا 9.5 | 6 تا 9.5 |
| میزان خاکستر | کمتر از 10% | کمتر از 10% | کمتر از 10% |
| حلالیت در آب | نامحلول | نامحلول | نامحلول |
| ترکیب پایه | چوب، زغال سنگ، پوسته نارگیل | چوب، زغال سنگ، پوسته نارگیل | چوب، زغال سنگ، پوسته نارگیل |
| مهم‌ترین کاربرد | رنگ‌بری، حذف بو و مواد آلی در مایعات | تصفیه آب و حذف ترکیبات آلی فرار | تصفیه گاز، هوا و فلزات سنگین در سیستم‌های صنعتی |
سوالات متداول
کربن فعال چیست و چه کاربردهایی دارد؟
کربن فعال یا زغال اکتیو مادهای متخلخل با قدرت جذب بالا است که در تصفیه آب، فیلتر هوا، حذف بو، صنایع غذایی، دارویی و شیمیایی کاربرد دارد.
تفاوت بین کربن فعال پودری، گرانولی و میلهای چیست؟
پودری (PAC): ذرات ریز، مناسب برای حذف سریع آلایندههای محلول
گرانولی (GAC): دانههای بزرگتر، مناسب برای فیلتراسیون پیوسته
میلهای (EAC): دوام بالا و افت فشار کمتر، مناسب برای تصفیه گازها و هوای صنعتی
مدت زمان عمر مفید کربن فعال چقدر است؟
بسته به نوع مصرف، کیفیت آب یا هوا، و ظرفیت جذب کربن، عمر مفید آن بین ۳ تا ۶ ماه متغیر است. نشانه‌هایی مثل کاهش کیفیت آب، بازگشت بو یا طعم، نشانه تعویض آن هستند.
برای ساخت کربن اکتیو از چه موادی استفاده میشود؟
کربن اکتیو معمولاً از مواد اولیهای با پایه کربنی بالا تولید میشود؛ مانند زغال سنگ، پوسته نارگیل، چوب، لیگنیت، پوست بادام و سایر ضایعات گیاهی. انتخاب ماده اولیه بر نوع، تخلخل و کاربرد نهایی کربن فعال تأثیرگذار است.
