پمپ سیرکولاتور
پمپ سیرکولاتور چیست؟
پمپ سیرکولاتور از پرکاربردترین انواع پمپ میباشد که برای گردش آب در سیستم های گرمایشی سرمایشی و تهویه مطبوع استفاده میشود. همان طور که از نام این پمپ ها مشخص است، پمپ سیرکوله برای ایجاد جریان در مدار طراحی شده و قادر است سیالات با دمای 100 تا 130 درجه سانتی گراد را پمپاژ کند.
انواع اصلی این پمپ ها شامل پمپ سیرکولاتور خطی و پمپ سیرکولاتور زمینی میباشد و معمولا بدنه آنها از جنس چدن و استیل میباشد. این پمپ ها یکی از پرکاربرد ترین پمپ ها در مصارف خانگی و صنعتی میباشند.
انواع پمپ سیرکولاتور
پمپهای سیرکولاتور در سیستمهای گرمایش، سرمایش و تهویه مطبوع برای گردش آب گرم یا سرد به کار میروند. این پمپها بر اساس نحوه نصب و ساختار به دو دسته اصلی تقسیم میشوند:
۱. پمپ سیرکولاتور خطی (In-line)
- ورودی و خروجی در یک راستا قرار دارند و مستقیماً در مسیر لولهها نصب میشوند.
- فضای کمی اشغال میکنند و برای سیستمهای گرمایشی ساختمانهای کوچک مناسب هستند.
- جنس بدنه معمولاً از آهن، چدن یا استیل و پروانه از پلیآمید ضد زنگ ساخته میشود.
- میتوانند به صورت تکقلو یا دو قلو، و تک دور یا چند دور باشند.
- در انواع با واسطه (کوپلینگ دار) و بدون واسطه تولید میشوند که نوع بدون واسطه از خرابیهای احتمالی جلوگیری میکند.

۲. پمپ سیرکولاتور زمینی (End Suction)
- روی شاسی نصب شده و قدرت و هد بیشتری نسبت به پمپهای خطی دارند.
- برای سیستمهای بزرگتر و جایی که نیاز به دبی و هد بالاتر باشد کاربرد دارند.
- صدای بیشتری تولید میکنند، اما فناوریهای جدید این مشکل را کاهش دادهاند.
- معمولاً در کنار جبران افت فشار، افزایش دبی نیز انجام میدهند.
- جنس آن معمولا از چدن و پروانه های آن نیز از جنس برنج و چدن میباشند.
- فضای و انرژی بیشتری اشغال میکنند .
- ارتفاع بالاتری نسبت به نوع خطی آن ایجاد میکنند.

سایر دستهبندیهای پمپهای سیرکولاتور در یک نگاه
دستهبندی | انواع / ویژگیها | توضیحات مختصر |
---|---|---|
بر اساس ساختار داخلی | دارای آببند، بدون آببند | آببند مکانیکی برای جلوگیری از نشتی و خنککاری موتور با فن و جریان هوا. در مدلهای بدون آببند، خنککاری از طریق آب پمپشونده و روتور انجام میشود. |
بر اساس سرعت الکتروموتور | دور ثابت، سه سرعته، دور متغیر (هوشمند) | در مدل سه سرعته، تغییر دور بین کند، متوسط و تند انجام میشود. در مدلهای هوشمند، سرعت موتور بر اساس نیاز سیستم بهصورت خودکار تغییر میکند. |
بر اساس تعداد محفظه دوران | تک قلو، دو قلو | در پمپهای تکقلو، پروانه در یک محفظه قرار دارد. در پمپهای دوقلو، دو پروانه بهصورت موازی در دو محفظه مجزا نصب شدهاند. |
مهمترین کاربردهای پمپ سیرکولاتور
- سیستمهای گرمایشی و سرمایشی ساختمانها
- پمپ پکیج و پمپ شوفاژ
- سیستمهای گرمایش از کف برای تامین گرمای یکنواخت
- سیستمهای گرمایش خورشیدی
- سیستمهای تاسیساتی و تهویه مطبوع ساختمانها برجها و کارخانجات
- استخرها
- سیستمهای شستشوی صنعتی آب داغ
- سیستمهای گرمایشی خانگی و صنعتی
ویژگیهای کاربردی پمپهای سیرکولاتور
- تنوع مدل بالا
- مصرف کم انرژی
- جنس بدنه چدن و استیل
- جنس پروانه چدن ،استیل و برنج
- دور موتور 1500 تا 3000 دور بر دقیقه
- سایزهای دهانه 0.5 الی 6 اینچ
- کار با صدای بسیار کم

مهمترین پارامترهای انتخاب پمپ سیرکولاتور
انتخاب درست پمپ سیرکولاتور یکی از مهمترین مراحل برای تضمین عملکرد بهینه سیستمهای گرمایشی و سرمایشی است. برای اینکه پمپ سیرکولاتور مناسب نیازهای شما باشد، باید چندین فاکتور اساسی را در نظر بگیرید تا بهترین گزینه را متناسب با شرایط پروژه خود انتخاب کنید.
هد (Pressure Head) و دبی (Flow Rate):
این دو مشخصه به عنوان اصلی ترین عوامل انتخاب پمپ هستند. میزان هد پمپ به طول لوله کشی مسیر رفت و برگشت و افت فشار آن بستگی دارد. دبی یانرخ جریان هم به میزان آب مورد نیاز سیستم برای گرمایش و سرمایش و بار حرارتی و سرمایشی آن بستگی دارد و باید بطور دقیق محاسبه شود.
نوع پمپ و محل نصب:
پمپ های سیرکولاتور معمولا در دو نوع زمینی و خطی موجود میباشند که از نوع خطی آن در پروژههای کوچک و خانگی با دبی و فشار کمتر استفاده میشود و نوع زمینی آن بیشتر در پروژههای صنعتی و بزرگترکاربرد دارد.
قدرت و دور موتور:
پمپهای سیرکولاتور معمولاً با دور موتورهای 1500 و 3000 دور بر دقیقه تولید میشوند. قدرت موتور باید متناسب با هد و دبی مورد نیاز باشد تا مصرف انرژی بهینه و عملکرد بدون مشکل تضمین شود.
قطر و نوع اتصال ورودی و خروجی:
قطر و دهانه ورودی و خروجی پمپ باید براساس دبی و هد موردنیاز سیستم انتخاب شود و با سایز لوله های سیستم تطابق داشته باشد. این اتصالات میتواند از نوع رزوه ای یا فلنجی باشد که باتوجه به نوع لوله کشی انتخاب میشوند.
برق مصرفی:
تمام پمپ های سیرکولاتور در دو نوع تک فاز (قدرت کم) و سه فاز (قدرت زیاد) تولید میشوند.
جنس بدنه و پروانه:
مقاومت پمپ در برابر خوردگی و طول عمر آن به جنس بدنه و پروانه بستگی دارد. بدنههای چدن یا استیل و پروانههای چدن، استیل یا برنجی از متداولترین گزینهها هستند.
برند و خدمات پس از فروش:
از آنجایی که پمپهای سیرکولاتور دائما در حال کار هستند و استهلاک بالایی دارند انتخاب برند و فروشگاه معتبری که شامل خدمات پس از فروش و گارانتی باشند اهمیت دارد.
محاسبه دبی پمپ سیرکولاتور
برای تعیین دبی آب در سیستمهای گرمایش و سرمایش، از رابطه زیر استفاده میشود:
Q=q/(500×ΔT)
که در آن:
Q: دبی آب به گالن بر دقیقه (GPM)
q: بار حرارتی یا سرمایشی ساختمان بر حسب BTU بر ساعت (BTU/hr)
ΔT: اختلاف دمای آب رفت و برگشت بر حسب درجه فارنهایت (°F)
مقادیر معمول اختلاف دما:
سیستم حرارت مرکزی: حدود ۲۰°F (معادل ۱۱°C)
سیستم سرمایش: حدود ۱۰°F (معادل ۵.۵°C)
همچنین، برای سیستم گرمایش میتوان ظرفیت حرارتی بر حسب کیلوکالری را بر ۲۵۰۰ تقسیم کرد تا دبی بر حسب گالن بر دقیقه به دست آید:
دبی (GPM)= ظرفیت حرارتی (Kcal/h)/2500
و برای سیستم سرمایش:
دبی (GPM)= ظرفیت سرمایش (Kcal/h) /1250
محاسبه هد پمپ سیرکولاتور
هد پمپ سیرکولاتور شامل مجموع افت فشار ناشی از اصطکاک در لوله ها، افت فشار اتصالات و تجهیزات در سیستم های بسته سرمایش و گرمایش است. مشخصه هد پمپ نشان دهنده توانایی پمپ در غلبه بر مقاومت های مسیر لوله کشی و تامین جریان مورد نیاز است.
فرمول کلی محاسبه هد پمپ سیرکولاتور به شکل زیر است:
H= H pipes+ H fittings+ H equipment
که در آن:
Hpipes افت فشار ناشی از طول لولهها و اصطکاک جریان آب در آنها. این افت فشار به طول و نوع لوله بستگی دارد.
معمولاً برای محاسبه افت فشار لولهها، طول مؤثر لوله برابر است با ۵۰٪ طول کل لولهکشی (L):
Leffective=0.5×L
با توجه به دادههای مهندسی، افت فشار در لولهها معمولاً حدود ۲.۵٪ طول مؤثر مسیر در نظر گرفته میشود:
Hpipe=Leffective×0.25
Hjunctions افت فشار ناشی از اتصالات مانند زانوها، شیرآلات و شاخهها است که بر اساس تعداد و نوع هر اتصال با ضرایب مشخص محاسبه میشود. به عنوان مثال:
- زانوهای ۹۰ درجه: هر زانوی ۹۰ درجه باعث ایجاد افت فشاری میشود که معادل افزودن حدود نیم واحد طول لوله (مثلاً ۰.۵۲ متر یا فوت) به مسیر جریان در نظر گرفته میشود
- اتصالات شاخهای (T شکل): هر اتصال شاخهای T معمولاً افت فشاری برابر با اضافه شدن تقریباً ۱.۷۷ واحد طول لوله به مسیر جریان ایجاد میکند.
Hequipment افت فشار مربوط به تجهیزات گرمایشی و سرمایشی مانند رادیاتور، فن کویل و کویلها که از داده های فنی سازنده یا جداول استاندارد به دست می آید.
راهنمای ساده خرید و نصب پمپ سیرکولاتور
مرحله | توضیحات کاربردی |
---|---|
۱. آشنایی با اتصالهای پمپ | نوع اتصال ورودی و خروجی (رزوهای، فلنجی، کوپلینگ) را بشناسید تا نصب دقیق و بدون نشتی انجام شود. |
۲. محاسبه هد و دبی سیستم | قبل از خرید، حتماً هد (ارتفاع) و دبی (دبی جریان) سیستم خود را با دقت محاسبه کنید یا از کارشناس کمک بگیرید تا پمپ متناسب انتخاب شود. |
۳. تطابق سایز لولهها | اطمینان حاصل کنید که قطر ورودی و خروجی پمپ با لولهکشی سیستم مطابقت داشته باشد تا افت فشار یا نشتی ایجاد نشود. |
۴. نحوه درست نصب پمپ | جهت جریان سیال با فلش روی پمپ هماهنگ باشد. پمپهای سهدور بهتر است با محور افقی نصب شوند تا لرزش کمتر و عملکرد بهتر داشته باشند. |
۵. بررسی نوع سیال | در صورت وجود ذرات معلق یا آلاینده در سیال، از پمپهای مناسب استفاده کنید؛ بعضی مدلها برای آب تمیز طراحی شدهاند و در برابر ذرات آسیبپذیرند. |
۶. حذف هوا از سیستم | از شیر هواگیری یا وِنت در بالاترین نقطه سیستم استفاده کنید تا صدای اضافی و اختلال جریان رفع شود. |
۷. محل نصب پمپ | پمپ در مسیر برگشت آب نصب شود: قبل از دیگ حرارتی در سیستم گرمایشی، قبل از چیلر در سیستم سرمایشی. |
۸. لوله برگشت برای مسیرهای طولانی | در صورتیکه طول لولهکشی بیشتر از ۳۰ متر است، حتماً از لوله برگشت و پمپ سیرکولاتور مجزا برای سیرکوله آب گرم استفاده کنید. |
۹. استفاده از پمپ رزرو | در ساختمانهای بزرگ، پمپ رزرو نصب شود تا در صورت خرابی پمپ اصلی، سیستم متوقف نشود. در فصول مختلف، فقط پمپ مربوط به گرمایش یا سرمایش روشن باشد. |
۱۰. فیلتر و لرزهگیر | صافی در ورودی پمپ از ورود ذرات جلوگیری میکند. لرزهگیر در ورودی و خروجی از انتقال لرزش به لولهها جلوگیری میکند. |
۱۱. کنترل سرعت و هوشمندسازی | اگر نیاز به تنظیم دبی یا مصرف انرژی پایین دارید، از پمپهای دارای اینورتر یا هوشمند استفاده کنید تا جریان متناسب با نیاز تنظیم شود. |
۱۲. بررسی کیفیت و استانداردها | هنگام خرید، به برند سازنده، گواهینامههای کیفیت، و جنس بدنه پمپ توجه کنید. محصولات معتبر عمر بالاتر و عملکرد مطمئنتری دارند. |
۱۳. شیرآلات و تجهیزات جانبی | نصب شیر قطع و وصل باعث میشود بدون خاموشکردن کل سیستم، بتوان پمپ را تعمیر یا تعویض کرد. |
۱۴. مسیر بایپس و شیر یکطرفه | نصب بایپس باعث حفظ جریان در صورت خاموشبودن پمپ میشود. نصب شیر یکطرفه در خروجی پمپ برای جلوگیری از برگشت آب ضروری است. |
۱۵. محافظت و ایمنی پمپ | پمپهای تکفاز معمولاً محافظ حرارتی دارند. پمپهای سهفاز باید به تابلو برق مجهز شوند تا از خطرات نوسان جلوگیری شود. |
یادآوریهای مهم | اتصالها را درست انتخاب و نصب کنید. جهت نصب موتور را صحیح قرار دهید. سیستم را هواگیری کنید. از محافظتهای الکتریکی استفاده شود. تجهیزات جانبی (صافی، لرزهگیر، شیرآلات) را فراموش نکنید. در ساختمانهای بزرگ پمپ رزرو داشته باشید. |
قیمت پمپ سیرکولاتور
عوامل مختلفی روی قیمت پمپهای سیرکولاتور تاثیرگذار است که از جمله آن میتوان به نوع پمپ، هد و دبی قابل تامین، سایز اتصالات، قدرت موتور، برند و کیفیت ساخت اشاره کرد. برای خرید پمپ مناسب، توجه به این فاکتورها اهمیت زیادی دارد.